Zelf WordPress Website Leren Maken? [Handleiding 2024] Stap Voor Stap!

Wil je een WordPress-website maken en zoek je daarom een heldere WordPress-handleiding voor 2024? WordPress is niet moeilijk als je een duidelijk stappenplan hebt. Je vindt alles op deze pagina. Geen boek of PDF nodig dus!

WordPress handleiding: WordPress stap voor stap uitgelegd

Er is in de tech-wereld geen twijfel: WordPress is de beste manier om een website te maken en/of bij te houden.

Via deze handleiding kun je gratis zelfstandig WordPress leren, maar wees erop voorbereid dat je er veel uren in moet steken als je het helemaal zelfstandig wilt leren.

We gaan in dit artikel voor beginners en gevorderden diep in op alles over WordPress, maar laten we bij het begin beginnen voor de nodige basiskennis…

Stap 1 – Realiseer je dat WordPress in de basis een blog-hulpmiddel is

Als je WordPress probeert te begrijpen terwijl je ervan uit gaat dat het een hulpmiddel is om websites te maken, ga je onaangename verrassingen tegenkomen.

Om je eigen verwachtingen te managen, moet je ervan uitgaan dat WordPress in de basis een hulpmiddel is om een blog te maken en bij te houden.

Dit komt onder andere terug in:

• De ‘mechaniek’ achter WordPress: Toen WordPress rond 2003 ontstond, werd het geprezen door de revolutionaire mechaniek die ‘post types’ heette. De belangrijkste ‘post type’ is ‘Berichten’, oftewel ‘Posts’ in het Engels. Dit zorgde ervoor dat je allerlei berichten kon maken, waarna WordPress ze automatisch in de ‘Berichten-sectie’ op je site zou zetten. Dit was een revolutionaire ‘mechaniek’ voor bloggers. Statische pagina’s zijn de meest eenvoudige post type. Voorbeelden hiervan zijn je contactpagina of ‘over ons’. Diverse thema’s en plugin’s kunnen extra ‘post types’ toevoegen aan WordPress, zoals ‘Producten’ of ‘Portfolio-items’. Verderop lees je meer over thema’s en plugins.
• De ‘Word-manier’ om pagina’s te maken: Je krijgt in WordPress tools om kopjes, alinea’s en afbeeldingen in te voegen… inderdaad: alsof je een Word-document, oftewel blog-artikel aan het schrijven bent. Niet alsof je een website aan het ontwerpen bent. Logisch, want WordPress is een blog-tool en voor blog-artikelen volstaan die opties. WordPress is in de basis dus geen visuele manier om mooie pagina’s te maken. Thema’s en plugins maken dit wel weer mogelijk. In de volgende paragraaf lees je daar meer over. Recentelijk is er trouwens een grote update doorgevoerd in WordPress (5.0, oftewel Gutenberg)), met de intentie om wél zonder plugins en thema’s zelf een visuele pagina te kunnen maken. Dit is maar half gelukt. Wil je een bijvoorbeeld visueel aantrekkelijke salespagina maken, dan moet je nog altijd een extra tool gebruiken, zoals een plugin, een dienst als Instapges/Leadpages of een thema met uitgebreide visuele functionaliteiten.
• De homepage-instellingen: Standaard worden blogberichten op je homepage getoond. Dit is een belangrijke en tegelijk ‘onlogische’ instelling waar je mee moet spelen om te ontdekken hoe je er een mooie homepagina van maakt, in plaats van een ‘blogpagina’.

Door de jaren heen is WordPress de #1 manier geworden om ook niet-blogs, oftewel ‘normale websites’ te maken – of in ieder geval bij te houden. Ondertussen is de ‘blog-first-intentie’ van WordPress onveranderd gebleven, wat voor verwarring kan zorgen. Die verwarring is in ieder geval nu weg doordat je deze paragraaf hebt gelezen!

Stap 2 – Wees op de hoogte van het bestaan van plugins en thema’s, waarmee je WordPress van blog-tool in een website-tool verandert

Plugins voegen allerlei opties toe aan WordPress. Hierdoor kun je opeens ook een ‘normale website’ (dus geen blog) maken. De basis – WordPress als blog-hulpmiddel – zal altijd zichtbaar blijven doordat de plugins naast, boven of onder de bestaande WordPress-opties toegevoegd worden.

Thema’s voegen ook allerlei opties toe aan WordPress. Wees je ervan bewust dat 50% van alles wat je kunt instellen, WordPress-instellingen zijn en dat 50% van alles wat je kunt instellen, thema-instellingen zijn. Een thema betekent trouwens niet dat je een kant-en-klare website krijgt. Je moet altijd zelf knutselen, met ieder thema, zelfs als je thema kant-en-klare ’templates’ heeft. Het is nooit echt ‘100% Ready Made’. Alleen al je eigen teksten, foto’s en huisstijl moeten er sowieso in, wat een boel ‘geknutsel’ is.

Widgets moeten ook even vermeld worden. Veel mensen verwarren plugins namelijk met widgets. Widgets zijn dingen die je in de zijbalk of onderkant van je website kunt tonen. Je zou ze met een speciaal trucje ook middenin een pagina kunnen tonen, maar daar zijn meestal andere tools voor. Widgets kunnen van alles zijn, maar ze zijn specifiek ontworpen voor kleine hokjes (de zijbalk en de onderkant dus). WordPress heeft een aantal standaard-widgets die je zou kunnen gebruiken. Daarnaast voegen veel thema’s en plugins extra widgets aan je WordPress-installatie toe.

Je kunt in iedere WordPress-handeleiding – zoals deze – dus slechts 50% van het geheel leren. De andere 50% zijn de thema-instellingen en die verschillen heel erg per thema. Daarvoor moet je dus de (video)handleiding opvragen bij de makers van het thema. Dit wordt vaak ‘documentation’ genoemd.

Dus steeds wanneer ik in het vervolg van deze WordPress-tutorial naar een plugin of thema verwijs, is het de bedoeling dat je zelf via de documentation van de betreffende plugin – of via Youtube – de ins en outs ervan leert kennen.

Stap 3 – Bepaal wat voor site je wilt

Wil je gewoon een simpele website met een paar pagina’s – misschien zelfs met maar één pagina – zodat jouw website als visitekaartje of ‘online brochure’ dient, dan hoef je haast geen enkele stap van dit artikel te volgen.

In dat geval mag je namelijk de meeste details van dit artikel negeren en gewoon met een page builder de pagina’s ontwerpen zoals jij dat mooi vindt. Ziet het er naar wens uit, dan sla je even een backup op en daarna ben je ook echt klaar. Een visitekaartje of brochure – of het nou online of op papier is – hoeft er namelijk alleen maar inhoudelijk goed uit te zien.

Wil je daarentegen een uitgebreide site/blog die als volledige marketingtool dient, volg dan alle stappen van dit artikel. Dan moet er namelijk ook qua achterliggende instellingen het een en ander gebeuren…

Stap 4 – Maak het onderscheid tussen WordPress.org VS WordPress.com, Wix, JouwWeb, etc.

Allereerst is het belangrijk om het onderscheid te snappen tussen WordPress.org en WordPress.com.

• WordPress.org is wat we willen! Op WordPress.org vind je namelijk de volledige WordPress-software waarmee je letterlijk alles kunt doen. Er zijn geen grenzen met deze software! En de kosten voor de WordPress-software zelf? Gratis! Je betaalt alleen via derden voor webhosting, je domeinnaam en eventuele premium-bijdragen: thema’s en plugins. De meeste webhosting-providers maken het mogelijk om via de inlogomgeving van je hosting-account met een ‘1-click-install’ de software van WordPress.org automatisch te installeren.
• WordPress.com is te vergelijken met het gemak van social media: je krijgt wat pagina’s en wat velden waar je tekst en afbeeldingen kunt invoeren, en dan ben je klaar. Het is dus een uitgeklede, beperkte versie van WordPress waar je – ironisch genoeg – extra voor moet betalen. En dat terwijl het volledige pakket, WordPress.org, gratis is.

WordPress.com kun je vergelijken met andere programma’s die het eenvoudig maken om websites te maken, zoals Wix, Squarespace, Jimdo of JouwWeb. Deze programma’s – inclusief WordPress.com – zijn extreem gebruiksvriendelijk en simpel, maar je kunt bij lange na niet alles wijzigen aan je website. WordPress.org is moeilijker dan WordPress.com, maar je kunt er dus wel veel meer mee.

• Diensten als Wix, JouwWeb en WordPress.com zijn ‘gesloten’ software: je kunt alleen maar instellingen wijzigen die de software je aan de voorkant aanbiedt. Je mogelijkheden zijn dus niet onbegrensd, maar dit is voor de meeste mensen prima. Slechts enkele mensen zullen hierdoor ongeveer een paar keer per jaar tegen een teleurstelling aanlopen. ‘Ik wil functie x toevoegen aan mijn site’. ‘Voeg deze code toe aan functions.php.’ ‘Ah… dat kan niet, ik heb WordPress.com…’
• WordPress.org is ‘open’ software: je bent helemaal vrij om in de ‘achterliggende bestanden en codes’ van WordPress te duiken en aanpassingen te maken voor je website, waardoor je onbegrensd bent in wat je kunt maken. In de praktijk komt dit erop neer dat programmeurs van zogeheten thema’s en plugins kant-en-klare aanpassingen aan deze codes aanbieden. Je staat er dus niet alleen voor.

Het lijkt onlogisch om te moeten betalen voor een uitgeklede versie terwijl de volledige versie gratis is, maar als we goed naar het bestaansrecht van bedrijven kijken, dan is de toegevoegde waarde van een bedrijf juist om minder naar de klant toe te brengen.

Minder naar de klant toe brengen, is een eeuwenoude reden om meer geld te vragen…

• In bibliotheken en op het internet kun je alle informatie van de wereld vinden, maar toch betalen we veel geld voor een opleiding/training om maar een paar dingetjes te leren.
• In de groothandel en op de beurs moeten kledingstukken minimaal per 10 stuks gekocht worden bij de fabrikant. Vervolgens ligt het voor 2,5 keer meer geld in de winkel, maar dan voor één stuk. Dit is ‘retail’, wat van het Franse woord ‘retailer’ komt: ‘in stukjes hakken’, oftewel kleiner maken.

En dat doet de uitgeklede versie van WordPress (namelijk WordPress.com) dus ook: je moet daar wél voor betalen, en niet voor de onbegrensde versie.

Voordat we naar stap 5 gaan: Laat WordPress gerust los en ga eventueel voor JouwWeb

Zoals je in de vorige paragraaf leerde, zijn je bewerkingsopties met ‘gesloten software’ als JouwWeb niet onbegrensd. Toch kun je met JouwWeb 99% van de dingen doen die je ook met WordPress kunt.

Ondertussen kom je qua prijs ongeveer op hetzelfde uit omdat je bij WordPress aparte hosting & domeinnaam moet regelen, terwijl het bij JouwWeb allemaal inbegrepen is. Ook kun je het hele programma uittesten met de altijd-gratis-versie.

Hier kun je JouwWeb direct gratis gebruiken.

Stap 5 – Wees voorbereid om overweldigd te raken

Je weet ondertussen een aantal dingen over WordPress…

• De WordPress.org-software is gratis. Gratis dingen, zoals bibliotheken en het internet, bevatten een overweldigende hoeveelheid informatie en mogelijkheden.
• WordPress.org is ‘open software’ en maakt dus alles mogelijk: er zijn geen beperkingen.
• WordPress is in de basis een blog-hulpmiddel, zoals je eerder in dit artikel leerde.

Bovenstaande drie punten maken van WordPress in potentie een gedrocht. Je kunt continu overweldigd raken door alle opties en menu’s. En dat wordt erger nadat je WordPress hebt uitgebreid met plugins.

Had je een paar paragrafen terug het verschil tussen WordPress.com en WordPress.org gelezen? Dit is precies de reden waarom er geld wordt gevraagd voor het veel simpelere WordPress.com: daar wordt het aantal opties beperkt gehouden zodat je niet overweldigd raakt.

Stap 6 – Schaf een domeinnaam en webhosting aan en installeer WordPress

Iedere website heeft webhosting nodig. Wat de beste hosting is, heb ik hier in een review geschreven. Hoe je het aanschaft en hoe je vervolgens WordPress erop zet, zie je in onderstaande video van Robin Mustert en onderstaande toelichting.

Vroeger moest je handmatig via WordPress.org de WordPress-software gaan ophalen om het vervolgens op je hostingpakket te zetten.

Tegenwoordig kan dat nog steeds, maar bijna alle hostingpakketten hebben tegenwoordig een ‘1-click-install’-functie, waarmee het WordPress.org-pakket automatisch geïnstalleerd wordt en je meteen kunt beginnen met WordPress.

Kortom, schaf je hostingpakket en domeinnaam aan, gebruik de ‘1-click-install’-functie en we zijn van start. Na de installatie kun je jouw domeinnaam bezoeken en dan zal je een – nog lege – standaard WordPress-site zien.

Stap 7 – Navigeer naar het WordPress-dashboard

1. Log in via voorbeeld.nl/wp-login of voorbeeld.nl/wp-admin.
2. Stel de taal eventueel in als Nederlands. Dat kan via Settings > General > Site language.

Stap 8 – Word even kort rondgeleid door WordPress

Om te beginnen kan het geen kwaad om kort rondgeleid te worden door de een van de beste leraren die ik ken: Anouk Broer.

Stap 9 – Neem altijd als eerste deze veiligheidsmaatregelen

1. Verander bij Gebruikers > Je profiel jouw gebruikersnaam. Laat het nooit je e-mailadres, ‘admin’ of je sitenaam zijn.
2. Neem direct al de gewoonte aan om backups te maken. Ga naar Plugins > Nieuwe plugin en zoek ‘UpdraftPlus Backup/Restore’. Installeer en activeer hem direct. Nu kun je via Instellingen direct een backup maken. In het vervolg blijf je backups maken nadat je een tijdje aan je website hebt gewerkt.

Stap 10 – Kies direct een thema

1. Update WordPress eerst, want de versie van ‘1-click-install’ is vaak niet de meest recente versie.
2. Kies een thema. Een gratis thema kan prima, maar premium thema’s voegen zóveel extra gave functies toe dat het de ‘investering’ (zoveel kost het niet) altijd waard is. In onze beleving is Divi het beste premium thema.
3. Nadat je het thema geactiveerd hebt, ziet je site er nog lang niet uit zoals het thema beloofd had op de preview-plaatjes! Je moet dus de ‘documentation’, oftewel handleiding van het betreffende thema opzoeken of je kunt op Youtube kijken of iemand instructies voor dit thema heft. Zoals je in een eerdere paragraaf las: ieder thema heeft totaal andere instructies.
4. Maak een ‘child theme’ en werk daarin. Waarom is dit belangrijk? Een thema geeft je allerlei opties om dingen aan te passen aan je website. Maar je kunt lang niet alles via die aangeboden instellingen aanpassen. Daarom kan de maker van het thema soms een extra code aanbieden die je in een bestandje van het thema moet toevoegen. Makkie! Maar… als je thema geüpdatet wordt, raken al die veranderingen verloren. De oplossing is door in een child theme te werken. Dit lijkt moeilijk, maar het wordt heel eenvoudig met een plugin en onderstaande instructievideo.

Stap 11 – Kijk vluchtig naar de WordPress-instellingen: deze zijn vooral gericht op blogs

Bijna alle instellingen van WordPress hebben betrekking op je blog. Er zijn dus om twee redenen om hier niet uitgebreid naar te kijken: misschien wil je geen blog en ook al wil je wel een blog, dan zijn er nu nog geen of te weinig berichten en reacties om te kunnen zien hoe je het graag zou willen hebben.

Heb je eenmaal een paar blogartikelen? Dan zijn er een paar dingen die je zou willen (en moeten) wijzigen:

1. Ga naar de Instellingen > Algemeen en vul alles in zoals ’timezone’, ‘date format’, ’time format’ en ‘site title‘. De ‘site title’ wordt in Google-zoekresultaten getoond als je dat niet hebt ‘overschreven’ met een SEO-plugin. Ook zie je ‘site tagline’. Dit wordt wel of niet op je website getoond, afhankelijk van het thema.
2. Ga na naar Instellingen > Permalinks en selecteer ‘berichtnaam‘. Deze optie is het meest clean en gebruiksvriendelijk voor je lezers. Op deze manier krijg je geen rare url’s voor je berichten.
3. Kijk alvast vluchtig naar de andere instellingen, zoals ‘lezen’, ‘schrijven’ en ‘discussie’.

Stap 12 – Maak wat pagina’s en zet ze in een ‘hoofdnavigatie’ (hoofdmenu)

1. Voeg bij de post type ‘pagina’s’ alle pagina’s toe die je wilt.
2. Vul de pagina’s alvast met tekst en afbeeldingen met de standaard WordPress-mogelijkheden of gebruik de extra tools van jouw thema of een visual builder-plugin.
3. Creëer een menu via Weergave > Menu’s, waar je vervolgens je pagina’s in plaatst.
4. Bepaal de locatie van je zojuist gecreëerde menu. De meeste thema’s bieden maar één locatie waar je je thema kunt plaatsen. Sommige thema’s bieden meerdere plekken aan.

Stap 13 – Installeer de essentiële plugins

1. Verwijder alle plugins die je hostingbedrijf er automatisch bij heeft gedaan. Deze plugins zijn bijna altijd onzinnig.
2. Installeer de plugin ‘Google Analytics Dashboard for WP’ zodat je Google Analytics heel eenvoudig kunt activeren.
3. Als je UpdraftPlus nog niet had geïnstalleerd, doe dat nu en maak sowieso nog een backup.
4. Kom je wel eens Nederlandse websites tegen met Engelse woorden zoals ‘add to cart’, ‘apply coupon’, ‘comment’ of ‘about the author’? Installeer ‘Loco Translate’ zodat je al dit soort woorden die je niet via de thema-instellingen kunt aanpassen, naar het Nederlands kunt vertalen. Hier wordt nogmaals duidelijk hoe belangrijk het is dat je een child theme hebt gemaakt (zie een van de voorgaande stappen). Want deze aanpassingen kun je niet in de standaard-opties van je thema maken, dus je maakt met Loco Translate aanpassingen aan de verborgen bestanden van het thema. Door een child theme te gebruiken, behoud je deze aanpassingen zodra het thema geüpdatet wordt.
5. Installeer de plugin ‘Yoast SEO’ áls je een intentie hebt om via Google gevonden te worden. Voor 80% van de bedrijven is dit niet nodig omdat ze hun site slechts als visitekaartje gebruiken en offline solliciteren naar opdrachten en via mond-tot-mond-reclame nieuwe klanten krijgen.
6. Als je Yoast hebt geïnstalleerd, dan stel je ook Google Search Console in. Dit is geen plugin, maar een extern programma die onmisbaar is als je iets aan SEO wilt doen. Vervolgens is het zaak om goed te begrijpen waarom en hoe je bepaalde functies van Yoast gebruikt. Lees dus wat artikelen over SEO of vraag om uitleg aan een specialist. De meeste mensen gebruiken Yoast verkeerd en hebben verkeerde verwachtingen over wat het wel en niet doet.
7. Gebruik geen contactformulier op je website. Niemand wordt blij van een contactformulier. Je moet in een klein hokje typen, je hebt geen opmaakopties en je hebt de kans dat het formulier niet eens werkt. Iedereen heeft veel liever gewoon een e-mailadres om naar te kunnen mailen voor contact! In principe is het echter ook niet goed om je e-mailadres op je site te zetten omdat ‘spam-bots’ continu het web doorzoeken op e-mailadressen om ze vervolgens op reclamelijsten te zetten zodat je allerlei spam-mails krijgt. Dit is opgelost met de plugin ‘Email Address Encoder’. Deze plugin maakt je e-mailadres gewoon zichtbaar voor je bezoekers, maar onzichtbaar voor spam-bots.
8. Als je bezoekers op de een of andere manier reacties kunnen achterlaten op je website – vaak is dat onder blogberichten – dan moet je ‘Akismet Anti Spam’ hebben. Nadat je het hebt geïnstalleerd, moet je een WordPress.com-account maken, en wanneer er gevraagd wordt om te betalen, schuif je het balkje helemaal naar links zodat er 0 euro komt te staan. Dit is namelijk gewoon een gratis dienst en alleen gigantische bedrijven hoeven te betalen.

En nu nog blijven tweaken en vooral… doelgericht blijven!

Heb je zojuist je WordPress-site gemaakt? Dan ga je de komende maanden zeker nog regelmatig dingen aanpassen.

Houd daarnaast vooral je doel in de gaten. WordPress maakt het namelijk verleidelijk om aan allerlei dingen te sleutelen, waardoor je zomaar opeens een paar dagen verder bent.

Heb je bijvoorbeeld een cateringbedrijf? Dan zou je eigenlijk moeten solliciteren naar opdrachten, en niet uren aan je site moeten besteden. Heb je een blog? Dan moet je niet eerst je hele site mooi gaan maken, maar dan moet je daadwerkelijk een heleboel blog-artikelen gaan schrijven. Dan kan de stroom bezoekers op gang komen waardoor je niet voor een spookstad je website zo mooi aan het maken bent.

Kortom: denk aan wat resultaten oplevert en blijf dat doen. Succes met jouw WordPress-website!